Hazreti Osman Hz Ömer’den sonra hilafet makamında olan İslam’ın 4 halifesinden biridir. Güzel ahlakı, insanlara örnek tavırları ve davranışlarıyla Rasulullah’ın “Melekler bile ondan haya eder” övgüsüne mazhar olmuş bir sahabedir.
Hazreti Osman çok güzel bir kişiliğe sahip biri olup, hicri takvimine göre 574 yılında doğmuştur. Hz Muhammed’e (sav) ilk inananlardan olup ilk Müslüman arasında yer almaktadır.
Hazreti Osman
Hz Osman Kureyş kabilesindendi annesi Erva hanımdır. Erva Hanım peygamber efendimizin halası olan Beyza’nın kızıdır hicri takvime göre 656 yılında Medine’de vefat etmiştir.
Hazreti Osman Peygamber Efendimizden 3 yaş küçüktür. Cahiliye Döneminde Hz Ebubekir’in yakın arkadaşlarındandır.
Hz Osman Müslüman olduğunda bunu duyan amcası onu sıkıca bağlayarak hapsetmiş ve eski dinine dönmediği halde onu serbest bırakmayacağını söylemiştir.
Onun bu kararlı tavrını gören amcası daha sonra onu serbest bırakmıştır. Hz Osman (r.a) Peygamber Efendimizin kızı Rukayye ile evlenmiştir.
Hazreti Osman Cennetle Müjdeleniyor
Bir Yahudi’ye ait olan Rume kuyusunu 20.000 dirheme satın alarak kuyuyu Müslümanların hizmetine sunmuştur. Bu kuyunun Müslümanlar için önemi büyüktü zira Rasulullah (sav) “Rume kuyusunu kim açarsa ona cennet vardır.” buyurmuştur. Yani Hazreti Osman cennetle müjdelenen sahabelerdendir.
Hz Osman hanımı Rukayye ağır hasta olduğu için Bedir Harbi’ne katılamadı. Fakat Bedir Savaşı hariç müşriklerle ve İslam düşmanları ile yapılan bütün savaşlarda yer aldı.
Peygamber Efendimizin kızı ve Hz Osman’ın eşi Rukayye annemizin vefatından sonra Rasulullah Osman’ı diğer kızı Ümmü Gülsüm ile evlendirdi.
Hicretin 9. Yılında Ümmügülsüm vefat ettiğinde Rasulullah şöyle buyurmuştu. Eğer 40 tane kızım olsaydı birbiri peşinden hiçbir tane kalmayana kadar onları Osman ile evlendirildim. Ve yine Osman’a üçüncü bir kızım olsaydı muhakkak ki seninle evlendirildim demişti.
Hazreti Osman Peygamber Efendimizin 2 kızıyla evlenmiş olduğu için iki nur sahibi anlamında Zin Nureyn lakabı ile anılır olmuştur. Hz Osman’ın Rukayye annemizden doğan Abdullah adındaki oğlu 6 yaşında vefat etmiştir.
Hazreti Osman Medine dönemi boyunca hep Peygamber Efendimizin yanında yer aldı. Ashabın en zenginlerinden biri olan Hz Osman herkesten çok maddi yardımda bulundu.
Kafirlerin üzerine sefere çıkan orduların teşhis edilmesinde aşırı derecede cömert davrandı. Ordu’nun üçte birini tek başına teşkilatını karşıladı. Tam teçhizat takımları ile birlikte 950 adet deve ve 100 adet at, 10.000 Dinar nakit para bağış yaptı.
Bu davranışlarını gören Hz Peygamber (sav) “Ey Allah’ım ben Osman’dan razıyım sen de razı ol” dedi.
Hz Osman Veda Haccında da Peygamber Efendimizin yanında yer aldı. Müslümanların birçok müşkülünü Hz Osman radıyallahu anh halletmiştir.
Halifeliğinde Hz Ebubekir’e ve Hz Ömer’e biat ettiği ve hep onlara yardımcı oldu. Çok ahlaklı, çok tatlı sözlü ve haya denildiğinde ilk akla gelen bir sahabe idi.
Hz.Ebu Bekir (r.a) zamanında kağıt üzerine yazdırılan ve mushaf adı verilen Kur‘an-ı Kerim’in ilk nüshasından, 6 nüsha daha yazdırılarak onun zamanında çoğaltıldı.
Ahlakı
Hz. Peygamber Efendimiz (sav) kızı Rukiye‘ye şöyle demişti “Ey canım kızım! Osman’a saygı göster. Zira ashabım içinde, ahlakı bana en çok benzeyen odur”
Peygamberimizin (sav) vahiy katiplerinden biriydi. Güzel yazardı, güzel konuşurdu ve çok kuvvetli bir hatip idi. Daima Kur‘an-ı Kerim okurdu ve onu hıfz etmişti.
Peygamber Efendimiz diyor ki: “Her peygamberin cennette bir arkadaşı olur. Benim arkadaşım ise Osman‘dır”
Bir hadis-i şeriflerde ise şöyle demiştir. “Osman’dan gök kubbedeki melekler bile haya ederler. Bütün melekler benimle iftihar ederler. Ben de Osman Bini Affan ile öğünürüm.”
Hazreti Osman’ın Halifeliği
Hz Ömer’den sonra halifeliğe Hz Osman seçildi. Hz Osman devlet idaresinin devraldığı zaman İslam fetihleri hızlı bir şekilde devam ediyordu.
Hz Osman İslam tebliğinin girmiş olduğu yayılma sürecini aynı hızla devam ettirdi. O Ermenistan Kuzey Afrika ve Kıbrıs’ı fethetmiş, İran’daki ayaklanmaları bastırarak Merkezi yönetimin nüfusunu sağlamlaştırmıştır.
Hazreti Osman Mescidi nebinin genişletilmesine sağlamıştır. Onu süslü taşlarla yeniden inşa ettirmiştir. Taş sütunlar dikerek tavanını bir cins ağaç ile kapatmıştır. Uzunluğunu 160 genişliğini 150 Ziraa ölçüsüne çıkarmıştır.
Hilafeti döneminde İslam ülkesi çok zenginleşti. Refah seviyesi arttı. Bizans’a karşı zaferler kazandı. Deniz savaşında Bizanslıları yenilgiye uğrattı. 12 sene Hilafet makamında görev yaptı Bunun ilk 6 senesini huzur ve güven içerisinde geçmiş hiç kimse yönetimin uygulamalarından şikayetçi olmamıştır.
Kureyş Kabilesi Hz Ömer’den daha çok Hz Osman’ı sevmişti. Hz Ömer sert mizaca sahiptir. Hz Osman ise yaratılışındaki yumuşaklık, hoşgörü, iyilik insanların serbestçe hareket etmelerine imkan sağlamıştır. Fakat bu olumsuz bir durumdu.
Çünkü Hz Ömer döneminde tam olarak kurallara uyan valiler Hz Osman döneminde sorumsuz davranışlar sergilemeye başlamışlardı. Hz Osman’a suçlama yönettiler. Kendi akrabalarını valiliğe getiriyor, onlara izzet-i ikramda bulunuyor Ve yolsuzluklara göz yumuyor diye suçladılar.
Hazreti Ali Hz Osman’a şöyle hitap etti. “Hz. Ömer bir yere vali atadığı vakit onları sıkı bir şekilde kontrol eder, en küçük hatalarını görse onları sorgular ve şiddetli bir şekilde cezaya çarptırıldı. Sen ise Ya Osman bunu yapmıyorsun” demişti.
Bunun üzerine Hz Osman daha dikkatli şekilde davrandı ve yönetime getirdiklerini denetlemeye başladı. Daha sonra fitneciler Hz Osman’ın evini kuşattılar.
Hz Osman’ın Hilafet makamını bırakmasını söylediler. Hz Osman fitnelere göz yummayacağını ölümün kendisini korkutmadığını ve asla isyancılara boyun eğmeyeceğiz söyledi.
Hz Osman’ın evini 22 gün kuşattılar. 17 Haziran 656 yılında Cuma günü Medine’de Hz Osman’ı Şehit ettiler. Hz Osman’ın naaşı geceleyin hanımı ve birkaç samimi dostu tarafından gizlice defnedildi.
Hazreti Osman’ın Şehit edilmesi ile başlayan dönem İslam tarihinde bir dönüm noktası olmuştur. Bu tarihten sonra iç karışıklar ve fitneler birbirini takip etmiştir.
Allah hem Hazreti Osman’dan, diğer halifelerden ve sahabelerden razı olsun vesselam.