Namazın Çeşitleri Nelerdir? Farz namazlar Hangileridir? Vacip olan namazlar Nelerdir? gibi soruların cevaplarını bu yazımızda derleyerek bir araya getirdik.
Evet Namaz kılmak Dinimizin beş şartından birisi olup bütün iman eden, akıl sahibi ve buluğ çağına gelmiş olan bütün Müslümanlar için farzdır. Günlük olarak kılınan bu namazlara ”Beş Vakit Namaz” denilmektedir.
Fiziki vücudumuzun devamı ve sağlıklı bir şekilde devamı için yeme, içme uyuma gibi ihtiyaçları gidermek zorunluluğumuz vardır. Bunun gibi ruhumuzun canlılığını, diriliğini ve onda bulunan hislerimizin beslenmesi içinde ibadet etmek zorunluluğumuz vardır ki en büyük ibadet namazdır.
Evet namaz dinin direğidir bu ifade dahi namazın önemi için yeterli bir ifadedir. Biz Müslümanların Allah ile irtibatı namaz ile sürekli ve canlı tutulur. Beş vakit namazla onun huzuruna çıkar ve isteklerimizi arz ederiz. Bizlere bir dayanak noktası olur.
Namazın Çeşitleri Hakkında Bilgiler?
Hanefi mezhebi haricindeki fıkıh alimleri namazın fıkhi hükmünü genel olarak farz ve olarak iki grupta ele alırken Hanefi mezhebi fıkhında ise farklı tasnifler bulunmaktadır.
Hanefi mezhebinde namazın çeşitleri dediğimiz zaman namazlar farz, vacip ve nafile olmak üzere üç grupta ele alınır.
1- Farz Namazlar
Farz Namazlar farz-ı ayın ve farz-ı kifaye olmak üzere ikiye ayrılır. Farz-ı ayın olarak ifade edilen namazlar buluğ çağına gelmiş her Müslümanın kılmakla mükellef olduğu namazlardır.
Günde beş vakit olarak kılınan namazlar ve cuma namazı bu grupta yer alır. Beş vakitte kılınan farz namazlar sabah namazı iki, öğle namazı dört, ikindi namazı dört, akşam namazı üç ve yatsı namazı dört rekât olmak üzere toplam 17 rekât ile cuma günü öğle namazının vaktinde cemaatle kılınan cuma namazının farzı iki rekâttır.
Farz-ı kifaye namazlar ise ölmüş olan bir Müslüman için cemaatle kılınması gereken cenaze namazları olup bir grup bu görevi yerine getirmesi halinde diğer Müslümanların üzerinden bu sorumluluk kalkar. .
2- Vacip Namazlar
Namazın Çeşitleri ikinci olarak vacip namazları anlatıyoruz. Bu namazlar Kulun fiiline bağlı olmayan yani li-aynihi vacip ve kulun fiiline bağlı olan li-gayrihi vacip şeklinde iki kısma ayrılır. Hanefi mezhebinde vacip olan vitir namazı ile bayramı namazları birinci grupta yer alır.
Bozulan bir nafile namazın kazası ve dinimizce yüklenmiş bir görev olmamakla beraber bir vesileyle birisinin kendi iradesiyle kılmayı adadığı nezir namazı ise ikinci grupta yer alır.
Vitir namazı ile bayram namazları Hanefi mezhebi dışındaki fakihlere göre sünnet namazları arasında yer alır. Tilâvet secdesi Hanefilerde vacip olup Maliki ve Hanbeli mezheplerinde bir namaz çeşidi olarak kabul edilmektedir.
3- Nafile Namazlar
Farz yada vacip namazlar dışında kalan namazlar genel manada nafile namaz olarak isimlendirilir. Bu nedenle farz namazlardan önce ve sonra kılınan sünnet namazlar nafile namazlara içindedir.
Kaynaklara baktığımızda Hz. Peygamber’in (sav) günlük 5 vakit farz namazlardan başka farklı zamanlarda ve farklı vesilelerle nafile namazlar kıldığı ve bu namazlara ehemmiyet verdiği rivayetlerde vardır.
Nitekim bir hadisti şerifte denilmiştir ki kişinin kıyamet gününde evvelen namazından hesap sorulacağı ve farzlarında bir eksikliğin olması halinde Allah’ın (c.c) meleklere kılınan nafile namazlarla tamamlamalarını emredeceği nakledilir.(Nesai, salat, 9)
Nafile namazlar fıkıh kaynaklarında incelendiğinde çeşitli şekillerde tasnife edildiği görülür. Hanefi mezhebine göre nafile namazlar farz namazlara tabi olup olmamasına göre ikiye ayrılmaktadır.
Farz namazlara tabi nafile namazlar bir düzen içerisinde 5 vakit farz namazlarla birlikte kılındığından “revatib”, farzlara tabi olmayanlar ise “regaib” şeklinde adlandırılır.
Revatib olan nafile namazlar ikiye ayrılır. Birincisi müekked sünnet yani Hz. Peygamber’in (sav) devamlı kıldığı ikincisi ise gayri müekked sünnet yani Hz. Peygamber’in (sav) ara sıra terk ettiği nafilelerdir.
Bununla beraber Hanefi mezhebinde müekked sınıfında olan nafile namazlar sünnet gayri müekked olanlar da müstehap veya mendup olarak isimlendirilmiştir.
Yine Hanefi mezhebine göre farz namazlarla birlikte kılınan günlük toplam sünnet namazlar ile Cuma namazının farzından önce ve sonra kılınan dörder rekât sünnet namazlar da farzlara tabi olan nafile namazlardır.
Sabah, öğle, akşam ve cuma namazlarının sünnetleriyle yatsı namazının son sünneti sünnet-i müekkede olup nafile namazların en kuvvetlisi sabah namazının sünnetidir.
Bazı fakihlere göre bundan sonra en kuvvetli olanlar sırası ile akşamın sünnetiyle öğle namazının ilk sünnetidir. Bazı fakihlere göre ise e sabah namazından sonra en kuvvetli sünnet öğle namazının ilk sünneti olup geri kalanlar aynı derecededir. İkindi namazının sünnetiyle yatsı namazının ilk sünneti ise gayri müekked sünnetler arasında yer alır.
Belli Vesilelerle kılınan Nafile Namazlar
Revatib sünnetler haricinde regaib olarak adlandırılan nafile namazlar Hz. Peygamber’in (sav) uygulamalarına dayanılarak belirli vakitlerde veya bazı vesilelerle kılınan ya da kişinin kendi arzusuyla herhangi bir vakitte Allah’a yakın olmak ve sevap kazanmak maksadıyla kıldığı namazlardır.
Herhangi bir yükümlülük zorunluluk olmaksızın gönüllü olarak kılındığı için bu namazlara tatavvu namazlar olarak da bilinir.
Namazın Çeşitleri arasında yer alan bu namazlar Teheccüd, kuşluk (duha), istihare, yağmur duası, husuf yani ay tutulması, küsuf yani güneş tutulması, tahiyyetü’l-mescid, evvâbin, tesbih, ihrama giriş ve hacet namazlarıyla abdest ve gusülden sonra kılınan namaz regaib sınıfından olan namazlardır.
Başlanmış olan nafile namazın bozulması halinde kazası Hanefi mezhebine göre vacip, Maliki mehhebine göre farz, şafilere göre ise kaza etmesi gerekmez.
Şafii mezhebine göre sünnet olan namazlarda 2 rekâtta bir selam verilmesi sünnet iken Hanefilere göre ise iki veya dört rekâtta bir selam verilebilir. Namaz kılmanın mekruh olduğu zamanlar haricinde istenildiği kadar nafile namaz kılmak mümkündür. (Kaynak Diyanet Ansiklopedisi)
Bu yazımızda Namazın Çeşitleri konusunu işledik. Kaza namazı nasıl kılınır konulu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz. yazımızı Yüce Mevla’dan istikametle namazın önemini bilenlerden ve kılanlardan olmayı temenni ediyoruz vesselam.