Mikroorganizmaların patojenitesini (konakta hastalık yapabilme yeteneğini) belirleyen faktörler nelerdir

Mikroorganizmaların patojenitesini (konakta hastalık yapabilme yeteneğini) belirleyen faktörler nelerdir

Mikroorganizmaların (bakteriler de dahil) konakta hastalık yapabilme kaabiliyetlerine patojenite (patojenlik), bu yeteneğe sahip bakterilere patojen denir. Patojenitenin derecesi virülans olarak tanımlanmaktadır. Bakterilerin hastalandırıcı özelliklerine de patojenite faktörleri veya virülans faktörleri denir.

Hastalık yapma potansiyeline sahip bir mikroorganizmanın insanda hastalık yapabilmesi çeşitli faktörlere bağlıdır;
→ Hastalık yapabilme yeteneğine (patojenite)
→ Hastalık yapabilme yeteneğinin derecesine (virülans)
→ Mikroorganizmanın kendisi için uygun olan yerden konakçıya girip girmediğine
→ Konakçı savunmasının durumuna

Hastalık yapma yeteneğine sahip bir organizmanın konakçıda mevcut olmasına i(e)nfeksiyon denir. Bakteriyel enfeksiyonların çoğu bir dış kaynaktan alınır ve bunlara ait infeksiyon evreleri aşağıda verilmiştir.
İnfeksiyonun Evreleri
1. Bir dış kaynaktan giriş kapısına bulaşma
2. Deri veya mide gibi primer konak savunmalarını aşma
3. Müköz zarlara, genel olarak bakteriyel pili ile yapışma (adhezyon)
4. Bakterinin üreyerek giriş kapısını kolonize etmesi (invazyon ve çoğalma)
5. Toksin üretimi veya yangıya eşlik eden işgalin neden olduğu hastalık belirtileri
6. 3, 4 ve 5. basamaklar sırasında hem özgül hem de özgül olmayan konak cevapları (bağışıklık)
7. Hastalığın ilerlemesi veya gerilemesi.

Patojen organizmalar çeşitli mekanizmalarlar hastalığa yol açabilirler.

• Adhezyon (yapışma). Çoğu bakteriyel hastalığın ilk aşaması bakterinin hücre yüzeyine bağlanmasıdır. Bakterilerin konak hücrelere bağlanmasıyla ilişkili pekçok bakteriyel ve konak molekülün kimliği belirlenmiştir. Çoğu bakterinin bağlandığı reseptör konak hücrenin normal işlevleri için gereklidir.

• Kolonizasyon. Bazı virülan bakteriler konağın vücudunun belli bölgelerinin işgal edebilmek için özel proteinler salgılarlar. Helicobacter pylori insan karnındaki asit ortamda yaşayabilmek için üreaz enzimini salgılar. Mide çeperinin bu bakteri tarafından kolonize edilmesi mide ülseri ve kansere yol açar. Çeşitli Helicobacter pylori suşlarının virülansı, salgıladıkları üreaz enzimi ile ilintilidir.

• İstila. Bazı virülan bakteriler konak hücre zarını bozar veya bakterinin konak hücre içine endositoz ile alınmasına neden olur. Bu virülans faktörleri bakterinin konak hücrelerin içine girmesini sağlar, böylece vücudan yüzeyindeki epitel doku yoluyla bakterinin vücudun içine girmesi mümkün olur.

• İmmün tepki inhibitörleri. Çoğu bakteri, konak organizmanın bağışıklık siteminin işleyişini bozan virülans faktörleri üretir. Örneğin, yaygın bir bakteriyel strateji, konak organizmanın antikorlarına bağlanan proteinler salgılamaktır. Streptococcus pneumoniae ‘ın polisakkarit kapsülü, bakterinin konak immün hücreleri tarafından fagositoz olmasını engeller.

• Toksinler. Çoğu virülans faktörü, konak hücreleri zehirleyip doku zararına neden olan proteinlerdir. Örneğin, insan gıdalarına bulaşan bakteriler tarafından salgılanan çeşitli gıda zehirlenmesi toksinleri vardır. Bunların bazıları "bozulmuş" gıdaları pişirildikten sonra imha olmazlar ve gıdanın yenmesiyle hastalığa yol açaR

Konakta enfeksiyon hastalığına yol açan etkenlerin çoğu mikroorganizmalardır. Bunların bir kısmı prokaryotik hücre yapısındaki bakteriler, ökaryotik yapı gösteren maya ve protozoonlar, çok hücreli olan küfler, helmintler, hücresel olmayan yapılar ki bunlar: virus, viroid ve prionlar enfeksiyon etkeni olarak karşımıza çıkabilirler

Cevap: Mikroorganizmaların patojenitesini (konakta hastalık yapabilme yeteneğini) belirleyen faktörler nelerdir

patajen mikroorganizmalar pek çok olmasına rağmen belli başlıları e-coli, candida ıd, staphylococcus aureus, salmonella gibi hastalık yapanları günlük parazit kapmalarda takip edilir