İslamdaki İnsan

Değerli din kardeşlerim. Yaşam döngüsündeki insan modeline göre insan anne karnına düşer, doğar, büyür ve ölür. Fizyolojik olarak ise temel gereksinimlerini karşılamak için yemek yer boşaltım ihtiyacını giderir. Manevi olarak da insan olmanın bazı gereksinimleri yâda temel taşları vardır. İslamdaki insan modeli yani dinimizdeki insan modelini aşağıda tanımlamaya çalıştım.

İnsan Nedir?

İnsan, Arapça da “ins” kelime kökünden gelen insan beşer topluluk manasına demektir. Kuranı kerime göre insan ise yer yüzyüne halife olarak indirilen varlık demektir. Ağırlıklı yorumlara göre ise bu hilafet yeryüzünü ıslah etme, imar etme görevi anlamına gelir.

İslam Ahlakında İyi Davranışlar Nelerdir?

İslam dinine yani dinimize göre İslam ahlâkında iyi görülen ve övülen İslam Ahlakını oluşturan tutum ve davranışları maddeler halinde aşağıdaki gibi sıralayabiliriz. Bunlar:

İslam Ahlakında Kötü Davranışlar Nelerdir?

Bu maddeler İslam ahlakının uygun gördüğü ve insanı İnsan yapan şeylerdir. Birde İslâm ahlakının kötü gördüğü ve yerdiği tutum ve davranışlar vardır Bu davranışlar yada özellikler dinimizin tanımladığı yani islamdaki insan da bulunmamalıdır. Bunları da aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

Bunlar ise İslam ahlakının reddettiği davranışlardır.

İyi Müslüman Kime Denir? ( İslamdaki İnsan )

Güzel Ahlaklı İnsanın Özellikleri Nelerdir?

Bu özellikler nelerdir diye sorulduğunda aklımıza gelebilecek birtakım şeyleri bir çırpıda sayıveririz. Bunlar:

Bu özellikler islamdaki insan yani islamdaki insan modelinin özellikleri olup insanı insan yapan değerlerdir.

İyi Müslüman Kimdir?

Eğer biz –“İslamdaki insan, iyi bir Müslüman hangi özelliklere sahiptir?” diye sorarsak. Bu sorunun cevabına yine aynı güzel ahlâk özelliklerini sayabiliriz. Bu sebeptendir ki dinimiz İyi Müslümanı bütün bu güzel ahlâk özelliklerine sahip bir insan olarak tanımlar ve müminlerinin bu güzel ahlak özellikleri kazanmasını istemektedir. İyi bir Müslümanı, güzel ahlaklı bir insan olarak özetlemek mümkündür.

Allah-u Teala buyuruyor ki:

“Öyle ise emrolunduğun gibi dosdoğru ol. Beraberindeki tövbe edenler de dosdoğru olsunlar. Hak ve adalet ölçülerini aşmayın. Şüphesiz O, yaptıklarınızı hakkıyla görür” 

Hûd Suresi 112. Ayet

Doğruluk Nedir?

Doğruluk kelime anlamı olarak doğru kimseye yakışır davranış ve tutum manasına gelirken özde ise doğruluk insanın dudağı ile kalbi arasında bir uyumsuzluk veya çelişkinin bulunmaması özün, sözün, amelin ahenk içinde olması durumudur.

Doğruluk, insanın kalbiyle barışık olmasının meyvesidir; insanın güzel şahsiyetin esasıdır, makbul bir huy ve hayırlı bir süstür. Doğruluk kendisini kişinin düşüncelerinde, sözlerinde, niyetlerinde ve amellerinde gösterir.

Doğru Kişi Kimdir?

Doğruluktan ayrılmayan insan aynı zamanda dürüst, adil, sözünde duran, istikamet üzere dosdoğru olan, güvenilir, samimi, özü sözü bir olan, haktan ve haklıdan yana olan kişidir doğru kişidir. Bu kişi de islamdaki insan ı tamamlar.

Doğruluktan sapmış kimseden her şey beklenebilir. Bu insandan yalan, hile, aldatma, bâtıl, güvensizlik, sahtekârlık, ikiyüzlülük, riya, samimiyetsizlik, ihanet gibi kötü davranışlar da beklenebilir.

İnsana hem maddi hem manevi getirileri olan doğruluğun bazı getirileri şunlardır: İç huzuru, korkudan ve üzüntüden uzak tutması, bereket, insanlar arasında saygınlık, geçmiş günahların bağışlanması, gelecekte büyük ecirler elde edilecek olması, cennete kavuşmak, meleklerin dostluğu bunların sadece bir kısmıdır.

Ne demiş Hazreti Mevlana yedi öğüdünün sonuncusunda:

“Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol!”

Mevlana

Sevgili Peygamberimiz ise bu konuda şöyle buyuruyor;

“Doğruluk hayra ulaştırır, hayır da cennete… Kişi doğru söyleye söyleye Allah katında sıddik (dosdoğru) diye kaydedilir.

Yalancılık yoldan çıkarır. Yoldan çıkmak da cehenneme ulaştırır. Kişi yalancılığı kendine yol edinince Allah katında kezzáb (çok yalancı) diye kaydedilir”

Buhâri, “Edeb”, 69; Müslim, “Birr”,103,105.