Doğal Afet Nedir ve Özellikleri Nelerdir?

Doğal Afetler doğada meydana gelmiş olan olağan dışı koşulların yaratmış olduğu etkinin, bir şekilde bir can ve mal kaybına neden olduğu olaylar bütünü olarak tanımlanabilir. Bazı çeşit afetlerin meydana gelmelerinde insan faktörü de etkili olabilmektedir. Bu tür afetlere ise beşeri afetler adı verilmektedir. Beşeri afetlere örnek vermek gerekir ise; terör eylemleri, kazalar, kontrolden çıkan nükleer faaliyetler ve bu tür tesislerde meydana gelen kazalar, hava kirliliği, su kirliliği, çevre kirliliği, yangınlar, heyelan, erozyon ve küresel ısınmanın doğurduğu sonuçlara bağlı olarak gerçekleşen afetler olarak sıralanabilmektedir.

Doğal Olayların Afete Yol Açmaları

 

Doğal olayların doğal afetlere dönüşmeleri ve bu şekilde tanımlanabilir olmaları için iki önemli kriter mevcuttur. Bunlardan ilki, doğal olayların çok uç seviyelerde gerçekleşmesidir. Bu tür doğal olayların özellikle insan nüfusunun yoğun olarak bulunduğu kesimlerde gerçekleşme durumları, bu olayın bir doğal afete dönüşmesinde çok büyük etkiye sahiptir. Örnek vermek gerekirse; bir tsunaminin gemileri şehirlerin içerilerine dek sürüklemesi, hortumların civarlarında canlı cansız her varlığı havalandırması, çok uzun süren bir kuraklığın insanları aç bırakacak bir kıtlığa sebep olması, 9 büyüklüğünde gerçekleşen bir depremin şehirlerde meydana getirebileceği yüksek tahribat ve can kayıpları olarak gösterilebilir.

Doğal olayların doğal afetlere dönüşmelerinde etkili olan ikinci kriter ise insanların doğal afet bilinçlerinin var olmamasıdır. Doğal kaynaklı olayların, doğal afetlere dönüşmelerinde insanların bu doğal afetlere karşı bilinçli olup, daha önceden tedbir almış olmaları ve bu doğal afet bilinci ile davranabilmeleri de önemli ölçüde etkili olabilmektedir. Doğal olayların afetlere dönüşmelerinde asıl belirleyici unsurlardan önemli bir tanesi de, insanların doğal ortamdan yararlanma şekilleri ile beşeri ve ekonomik faaliyetlerini yürütmek için seçtikleri ortam unsurudur. İnsan nüfusunun bulunmuş olduğu bölgelerde, göz önünde bulundurulmadan gerçekleştirilen her türlü faaliyet doğal afet riskini artırmaktadır.

Doğal Afetlerin Özellikleri

 

Doğal Afetlerin Genel Özellikleri oluşumlarında doğa olaylarının etkili olmaları, can ve mal kaybı ile doğal kaynak kullanımlarını zarara uğratmış olmaları, aniden gerçekleşmiş olmaları, doğal olayın başlamasından itibaren insanlar tarafından engellenememeleri, gerçekleşmiş olan bir doğal afetin başka bir doğal afeti tetikleyebilmeleri olarak sıralanabilmektedir.

Bazı doğal afetlerin nerede ve hangi zamanlarda gerçekleşebilecekleri insanlar tarafından tahmin edilebilmektedir. Depremlerin hangi fay hatları üzerinde daha şiddetli olabilecekleri, kaya düşmeleri, heyelan, sel ve çığ gibi doğal olaylar bunlara örnek olarak verilebilir.

Bazı doğal olaylar normal zamanlarda ve normal şiddetlerde gerçekleştikleri zaman doğal afetlere yol açmazlar. Ancak örnek vermek gerekirse; kış mevsiminde İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde meydana gelen don olayları herhangi bir zarara neden olmazken, bu bölgelerde ilkbahar mevsiminde gerçekleşen don olayları tarım mahsullerine çok ciddi zararlar vermektedir. Bu durum da bu olayı bir doğal afet durumuna getirmektedir. Bazı doğal afetler arkalarından başka doğal afetlerin meydana gelmelerini de tetikleyebilmektedirler. Bunlara örnek olarak sel felaketlerinin ardından yoğun biçimde salgın hastalıkların gerçekleşmesi, depremlerin ardından heyelanlar ve yangınların gerçekleşmeleri gösterilebilir.

Doğal Afetler ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerine paralel olarak farklı düzeylerde olumsuz etkilere ve sonuçlara neden olabilmektedirler. Aynı türde bir doğal afet daha az gelişmiş bir ülkede daha olumsuz ve yıkıcı etkilere sahip olabilmektedir. Doğal afetler ülkelerin ekonomilerine üretimde azalma, ihracat ve ithalat gibi ticari faaliyetlerde aksama, kişi başına düşen milli gelirin azalması gibi etkileri ile olumsuz yönde tesir etmektedir.

Doğal Afet Türleri

• Yer kökenli doğal afet türleri arasında deprem, tsunami ve volkan patlaması gibi doğal afetler gösterilebilmektedir.
• Atmosfer kaynaklı doğal afetler arasında sel, dolu, fırtına, don, çığ, yıldırım düşmesi ve iklim değişiklikleri gibi olaylar gösterilebilir.
• Biyolojik kökene sahip doğal olaylar arasında ise salgın hastalıklar ve böcek, haşere istilaları gibi doğal olaylar sayılabilmektedir.

Doğal afetlerin neden oldukları hasarlar arasında can kaybı,mal kaybı ve hasarları,toprak kaybı, ulaşım ve haberleşmenin kesintiye uğramaları gösterilebilmektedir. Doğal afetlerin neden oldukları dolaylı sonuçlar ise işsizlik, korku ve panik gibi psikolojik rahatsızlıklar ve salgın hastalıklar gösterilebilir.

İlginizi Çekebilir: Bukalemun Nerede Yaşar ve Ne Yer?